แม้ในฤดูหนาวอากาศจะแห้งกว่า แต่หลายคนกลับรู้สึกว่าหนังศีรษะมันเร็วกว่าแม้กระทั่งช่วงฤดูร้อนที่อากาศร้อนอบอ้าว
หลายคนเชื่อว่าอากาศแห้งในฤดูหนาวจะทำให้ผมมันน้อยกว่าฤดูร้อนที่ชื้น ทว่าความจริงกลับตรงกันข้าม หลายคนสังเกตว่าผมมันเร็ว แบนลีบ และดูไร้ชีวิตชีวามากขึ้นแม้ในวันที่อากาศหนาว แล้วอะไรคือสาเหตุที่ทำให้ผม “ผลิตน้ำมัน” มากในฤดูหนาว และควรดูแลเส้นผมกับหนังศีรษะอย่างไรให้ถูกต้องในช่วงนี้?

ปล่อยให้หนังศีรษะแห้งเกินไป

ในฤดูหนาว ความชื้นในอากาศลดลงอย่างมาก ทำให้ผิวโดยรวมและหนังศีรษะโดยเฉพาะแห้ง ลอกเป็นขุยได้ง่าย เมื่อหนังศีรษะขาดความชุ่มชื้น กลไกป้องกันตัวเองจะทำงาน โดยต่อมไขมันจะหลั่งน้ำมันออกมามากขึ้นเพื่อชดเชยความชุ่มชื้นที่สูญเสียไป ปฏิกิริยา “ชดเชย” นี้เองที่ทำให้หนังศีรษะมันขึ้น ส่งผลให้ผมมันเร็ว แม้สภาพแวดล้อมภายนอกจะไม่ร้อนก็ตาม

นอกจากนี้ การสวมหมวกไหมพรมหรือหมวกกันน็อกเป็นเวลานาน ยังทำให้หนังศีรษะอับ ระบายอากาศไม่ดี ยิ่งเอื้อต่อการสะสมของน้ำมันบริเวณโคนผม

สระผมด้วยน้ำร้อน

หนึ่งในสาเหตุที่พบบ่อยของผมมันเร็วในฤดูหนาวคือการสระผมด้วยน้ำร้อน แม้น้ำร้อนจะช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายในอากาศหนาว แต่กลับชะล้างน้ำมันธรรมชาติที่ช่วยปกป้องหนังศีรษะออกไปมากเกินไป เมื่อชั้นน้ำมันนี้ถูกชะล้าง ต่อมไขมันจะทำงานหนักขึ้นเพื่อ “ชดเชย” ส่งผลให้หนังศีรษะแห้งแต่มันในเวลาเดียวกัน

นอกจากนี้ น้ำร้อนยังทำให้ผมแห้งเสีย แตกปลาย และทำให้หนังศีรษะไวต่อการระคายเคือง ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ใช้น้ำอุ่นประมาณ 40–45 องศาเซลเซียส และนวดเบา ๆ เพื่อทำความสะอาดอย่างอ่อนโยนโดยไม่ระคายเคือง

ลูบผมและหวีผมบ่อยเกินไป

หลายคนมีนิสัยลูบผม จัดผม หรือหวีผมบ่อยโดยไม่รู้ตัว พฤติกรรมที่ดูไม่เป็นอันตรายนี้กลับทำให้ผมมันเร็วขึ้น เพราะน้ำมันและสิ่งสกปรกจากมือสามารถติดไปที่เส้นผมได้ง่าย อีกทั้งการหวีผมบ่อยยังไปกระตุ้นให้หนังศีรษะผลิตน้ำมันมากขึ้น

เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานี้ ควรรักษาความสะอาดของมือก่อนสัมผัสเส้นผม ทำความสะอาดหวีเป็นประจำ และหลีกเลี่ยงการหวีผมบ่อยเกินไป โดยเฉพาะเมื่อผมเริ่มมันแล้ว

สระผมบ่อยเกินไป

เมื่อผมมันเร็ว หลายคนเลือกสระผมทุกวันเพื่อให้ผมดูสะอาด แต่การสระผมบ่อยเกินไป โดยเฉพาะในฤดูหนาว กลับเป็น “ดาบสองคม” เพราะการทำความสะอาดซ้ำ ๆ จะทำให้ชั้นน้ำมันธรรมชาติบนหนังศีรษะลดลง และบังคับให้ต่อมไขมันทำงานหนักขึ้น

ผลที่ตามมาคือผมมันเร็วขึ้น แถมยังแห้งเสีย หลุดร่วง แตกปลาย และเกิดรังแคได้ง่าย คำแนะนำทั่วไปคือ ควรสระผมประมาณ 2–3 ครั้งต่อสัปดาห์ในฤดูหนาว ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพหนังศีรษะและกิจกรรมในแต่ละวัน

เลือกแชมพูไม่เหมาะกับสภาพหนังศีรษะ

การใช้แชมพูที่ไม่เหมาะสมก็เป็นสาเหตุที่ทำให้ผมมันเร็ว ในฤดูหนาวควรเลือกแชมพูที่มีค่า pH สมดุล ทำความสะอาดได้พอเหมาะ และไม่ผสมสารทำความสะอาดที่รุนแรงเกินไป ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมจากน้ำมันหอมระเหยธรรมชาติ เช่น ทีทรี ลาเวนเดอร์ เปปเปอร์มินต์ มักช่วยควบคุมความมัน ทำให้หนังศีรษะสงบ และลดการลอกเป็นขุยได้ดี

นอกจากนี้ ไม่ควรใช้ครีมนวดผมมากเกินไป และหลีกเลี่ยงการทาครีมนวดลงบนหนังศีรษะโดยตรง เพราะจะทำให้ผมหนักและมันเร็ว

ไม่ใส่ใจการบำรุงจากภายใน

นอกจากปัจจัยภายนอกแล้ว อาหารการกินและสภาพจิตใจก็ส่งผลต่อสุขภาพหนังศีรษะอย่างมาก ในฤดูหนาว หลายคนมักบริโภคอาหารทอด อาหารหวาน อาหารเค็ม หรือผลิตภัณฑ์จากนมมากขึ้น ซึ่งอาหารเหล่านี้อาจกระตุ้นให้ต่อมไขมันทำงานหนัก ทำให้ผมมันง่าย

เพื่อปรับปรุงปัญหานี้ ควรเสริมอาหารที่อุดมด้วยวิตามินบี วิตามินอี สังกะสี ผักใบเขียว และไขมันดีจากปลา อะโวคาโด และถั่วต่าง ๆ ซึ่งล้วนเป็นสารอาหารที่ดีต่อเส้นผมและหนังศีรษะ

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากปรับการดูแลเส้นผมและอาหารแล้วแต่ผมยังมันเร็ว สาเหตุอาจมาจากความเครียดสะสม ความเครียดทำให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอลเพิ่มขึ้น ซึ่งไปกระตุ้นต่อมไขมันให้ผลิตน้ำมันมากขึ้น ดังนั้น การดูแลจิตใจให้ผ่อนคลาย นอนหลับให้เพียงพอ และรักษาสมดุลชีวิต ก็เป็นวิธีสำคัญในการปกป้องเส้นผมในฤดูหนาวเช่นกัน