มีของในบ้าน 5 อย่างที่ “เสียก่อนวันหมดอายุ”! อ่านไว้จะได้ไม่เอาสุขภาพครอบครัวไปเสี่ยง

คุณอาจเผลอใช้งานมันในตอนที่มันเสียไปแล้ว โดยไม่รู้ตัว และนั่นอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของคนในครอบครัว!

เวลาซื้อของ เรามักจะดูวันหมดอายุ และคิดว่าแค่ยังไม่หมดอายุก็ปลอดภัยแล้ว แต่ความจริงคือ มีของหลายอย่างที่ทันทีที่เปิดใช้ วันหมดอายุก็แทบจะ “ไม่ศักดิ์สิทธิ์” อีกต่อไป หากใช้โดยไม่ระวัง อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพได้โดยไม่รู้ตัว





1. น้ำมันพืชที่เปิดขวดทิ้งไว้นาน

หลายครอบครัวมักซื้อน้ำมันพืชขวดใหญ่เก็บไว้ ใช้นานเป็นครึ่งปีหรือมากกว่านั้น แม้น้ำมันจะดูเหมือน “ทน” แต่ความจริงแล้วกระบวนการออกซิเดชันและการเหม็นหืนเริ่มขึ้นทันทีตั้งแต่เปิดขวดและน้ำมันสัมผัสกับออกซิเจน

มีการทดลองใช้น้ำมันเมล็ดทานตะวัน 1 ลิตร โดยใช้วันละครั้ง ครั้งละ 30 มิลลิลิตร พบว่าหลังผ่านไป 28 วัน ค่าเปอร์ออกไซด์สูงถึง 18.08 มก./กก. ซึ่งใกล้ระดับอันตรายมาก

มาตรฐานความปลอดภัยอาหารกำหนดว่า น้ำมันที่มีค่าเปอร์ออกไซด์เกิน 19.7 มก./กก. ไม่ควรบริโภค ค่ายิ่งสูง คุณภาพน้ำมันยิ่งแย่ และยังเกี่ยวข้องกับความเสี่ยงด้านความชรา โรคหัวใจ และมะเร็งอีกด้วย

เคล็ดลับใช้น้ำมันให้ปลอดภัย

• เลือกซื้อน้ำมันขวดเล็ก เพื่อลดระยะเวลาเก็บหลังเปิด

• เก็บในที่เย็นและมืด หลีกเลี่ยงแสงแดดและความร้อน

• หากคาดว่าจะใช้ไม่หมดภายใน 1 เดือน ควรเก็บในตู้เย็น

---

2. น้ำดื่มบรรจุขวดหลังเปิดเกิน 7 วัน

หลายคนคิดว่าน้ำดื่มไม่หมดอายุ แต่ความจริงไม่เป็นเช่นนั้น โดยเฉพาะน้ำดื่มบรรจุขวดที่มักระบุว่า “ควรใช้ภายใน 7 วันหลังเปิด”

เมื่อเปิดขวดแล้ว สภาพแวดล้อมปิดจะถูกทำลาย แบคทีเรียจากอากาศและอุปกรณ์ต่าง ๆ สามารถปนเปื้อนลงในน้ำได้อย่างต่อเนื่อง

การทดลองพบว่า ในน้ำดื่มที่เปิดแล้ว วันที่ 8 จำนวนเชื้อจุลินทรีย์รวมสูงถึง 92 ใกล้เกินมาตรฐานความสะอาดน้ำดื่มที่กำหนดไม่เกิน 100

ดื่มน้ำให้ปลอดภัย ควรจำ 3 ข้อ

• ใช้น้ำดื่มที่เปิดแล้วภายใน 7 วัน

• ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อขวดน้ำเป็นประจำ

• หากดื่มน้ำน้อย ควรเลือกซื้อน้ำขวดเล็ก

---

3. ลืมปิดฝาขวดซีอิ๊วหลังใช้

แม้ซีอิ๊วจะเค็ม แต่ก็สามารถเสียและเกิดหนอนได้ หลายคนสงสัยว่า ความเค็มไม่ช่วยยับยั้งแบคทีเรียหรือ?

ความจริงคือ ยังมีแบคทีเรียบางชนิดที่ทนเค็มได้ เช่น Bacillus โดยเฉพาะซีอิ๊วสูตรลดโซเดียมหรือที่ถูกเจือจาง ยิ่งมีโอกาสเสียได้ง่าย

การทดลองพบว่า ซีอิ๊วที่เสียมักพบเชื้อ Bacillus subtilis และหากลืมปิดฝา ยังอาจดึงดูดแมลงวันมาวางไข่ ทำให้เกิดหนอนในขวดได้

การเก็บซีอิ๊วที่ถูกต้อง

• ตรวจดูคำแนะนำการเก็บบนฉลาก หากต้องแช่เย็นให้รีบนำเข้าตู้เย็น

• ใช้แล้วปิดฝาให้แน่นทุกครั้ง

• หากซีอิ๊วขุ่น มีฟิล์ม หรือมีกลิ่นฉุน ควรทิ้งทันที

4. เครื่องดื่มที่เปิดฝาแล้ว

จุลินทรีย์อาจเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วโดยไม่รู้ตัว โดยเฉพาะเมื่อดื่มจากปากขวดโดยตรง แบคทีเรียจากปากและอากาศจะเข้าไปปนเปื้อนทันที

การศึกษาพบว่า เครื่องดื่มที่ดื่มจากปากขวดมีการปนเปื้อนจุลินทรีย์สูงขึ้นอย่างชัดเจน บางชนิดพบเชื้อก่อโรค เช่น E. coli, Staphylococcus aureus และ Bacillus cereus ซึ่งอาจทำให้อาเจียน อาหารเป็นพิษ หรือท้องเสียรุนแรง

สถาบันวิทยาศาสตร์การแพทย์แห่งชาติญี่ปุ่นยังพบว่า หลังเปิดฝาเพียง 3 วัน จุลินทรีย์ในเครื่องดื่มส่วนใหญ่จะเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็ว

ข้อควรระวังเมื่อดื่มเครื่องดื่ม

• เครื่องดื่มที่ดื่มจากปากขวด ควรดื่มให้หมดภายใน 1–2 ชั่วโมง

• หากดื่มไม่หมด ให้ปิดฝาและแช่เย็น แต่ไม่ควรเกิน 12 ชั่วโมง

• ชา กาแฟ นม และชานมสด เป็นเครื่องดื่มที่จุลินทรีย์เติบโตเร็ว ควรดื่มให้เร็วที่สุด

---

5. ยาหยอดตาหลังเปิดใช้

ยาหยอดตาที่เปิดแล้วไม่ควรเก็บไว้นาน มีรายงานว่าผู้หญิงบางรายสายตาแย่ลงจากการใช้ยาหยอดตาที่เปิดไว้นานเกินกำหนด

เมื่อเปิดขวด ยาจะสัมผัสอากาศและผิวหนัง ทำให้ประสิทธิภาพลดลง และเสี่ยงต่อการปนเปื้อนแบคทีเรีย การทดลองเพาะเชื้อจากยาหยอดตาที่เปิดแล้ว พบเชื้อจำนวนมากแทบทุกครั้ง

ข้อสำคัญ

• ห้ามใช้ยาหยอดตาที่เปิดแล้วเกิน 4 สัปดาห์

• ยาหยอดตาบางชนิดที่ไม่มีสารกันเสีย ใช้ได้เพียง 24 ชั่วโมง

• ควรจดจำวันที่เปิดขวด และทิ้งทันทีเมื่อเกินเวลาที่กำหนด