เหตุงูกัดถือเป็นอุบัติเหตุใกล้ตัวที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยเฉพาะในช่วงหน้าฝน หรือพื้นที่ที่มีหญ้ารก สวน บ้านนอกเมือง แม้หลายคนจะคิดว่าเป็นเรื่องไกลตัว แต่แพทย์เตือนว่า หากเกิดขึ้นจริง “1 นาทีแรก” หลังถูกกัด คือช่วงเวลาสำคัญที่อาจชี้เป็นชี้ตายได้

สิ่งแรกที่ต้องจำให้ขึ้นใจคือ อย่าตื่นตระหนก เพราะความตกใจจะทำให้หัวใจเต้นเร็ว ส่งผลให้พิษแพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลื.อดเร็วขึ้น การตั้งสติและทำตามขั้นตอนที่ถูกต้อง จะช่วยเพิ่มโอกาสรอดได้อย่างมาก

นาทีแรกหลังถูกงูกัด ควรทำอย่างไร

เมื่อรู้ตัวว่าถูกงูกัด ไม่ว่าจะเป็นงูพิษหรือไม่ สิ่งที่ควรทำทันทีคือ หยุดเคลื่อนไหว และพยายามนั่งหรือนอนในท่าที่สบาย ลดการขยับส่วนที่ถูกกัดให้น้อยที่สุด เพื่อชะลอการไหลเวียนของพิษ

หากเป็นไปได้ ควรถอดรองเท้า ถุงเท้า หรือเครื่องประดับบริเวณใกล้แผลออกทันที เพราะอาการบวมอาจเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้การถอดออกภายหลังทำได้ยาก

สิ่งที่ควรทำเพื่อเอาตัวรอด

แพทย์แนะนำให้ล้างแผลเบื้องต้นด้วยน้ำสะอาด หากมี แต่ไม่ควรถูแรงหรือกดแผล จากนั้นใช้ผ้าสะอาดพันรอบบริเวณเหนือแผลเล็กน้อย เพื่อช่วยชะลอการกระจายของพิษ แต่ต้องไม่รัดแน่นจนเลือดไม่ไหล

พยายามจดจำลักษณะของงู เช่น สี ลาย หรือขนาดคร่าว ๆ หากเห็นชัด แต่ไม่ควรพยายามจับหรือฆ่างู เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงในการถูกกัดซ้ำ

สิ่งที่ “ห้ามทำ” เด็ดขาด

หนึ่งในความเข้าใจผิดที่ยังพบได้บ่อย คือการใช้ปากดูดพิษออกจากแผล หรือใช้มีดกรีดแผล ซึ่งแพทย์ย้ำว่า ห้ามทำเด็ดขาด เพราะไม่ช่วยลดพิษ แถมยังเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ

นอกจากนี้ ไม่ควรประคบแผลด้วยน้ำแข็ง ไม่ควรใช้สมุนไพร ไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์ หรือยาพื้นบ้านใด ๆ เพราะอาจทำให้พิษออกฤทธิ์รุนแรงขึ้น

รีบนำส่งโรงพยาบาลให้เร็วที่สุด

หลังปฐมพยาบาลเบื้องต้นแล้ว สิ่งสำคัญที่สุดคือ รีบไปโรงพยาบาลทันที แม้จะยังไม่มีอาการรุนแรงก็ตาม เพราะพิษงูบางชนิดออกฤทธิ์ช้า การได้รับเซรุ่มและการดูแลจากแพทย์อย่างถูกต้อง คือวิธีรักษาที่ปลอดภัยที่สุด

ระหว่างเดินทาง ควรให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าที่สบาย ไม่ขยับร่างกายมาก และแจ้งแพทย์ทันทีเมื่อถึงโรงพยาบาลว่าเป็นกรณีงูกัด

ใครบ้างที่ต้องระวังเป็นพิเศษ

เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ หรือภูมิคุ้มกันต่ำ มีความเสี่ยงสูงกว่าคนทั่วไป หากถูกงูกัด อาการอาจรุนแรงและลุกลามเร็ว จึงไม่ควรรอให้เกิดอาการก่อนค่อยไปโรงพยาบาล

สรุป ตั้งสติ คือกุญแจสำคัญ

งูกัดเป็นเหตุฉุกเฉินที่ไม่มีใครอยากให้เกิด แต่หากรู้วิธีรับมือใน 1 นาทีแรก จะช่วยลดความรุนแรงและเพิ่มโอกาสรอดได้อย่างมาก อย่าตื่นตระหนก อย่าทำตามความเชื่อผิด ๆ และรีบพบแพทย์โดยเร็ว คือสิ่งที่สำคัญที่สุดในการเอาตัวรอดจากสถานการณ์นี้