ในโลกของอาหารเพื่อสุขภาพ มีผักอยู่ชนิดหนึ่งที่เล็กจนหลายคนแทบไม่มองเห็น ไม่มีกลิ่น สีจ淡 และไม่ค่อยมีใครให้ความสนใจในประเทศไทย แต่กลับถูกต่างชาติ โดยเฉพาะในประเทศจีน ให้การยกย่องว่าเป็น “ซูเปอร์ฟู้ดระดับโลก” เพราะมีคุณค่าทางโภชนาการสูงเกินขนาดตัวอย่างน่าทึ่ง ผักชนิดนี้คือ “ผักตบชวาขนาดจิ๋ว” หรือ “ผักสาหร่ายน้ำจิ๋ว” ซึ่งบางพื้นที่เรียกว่า “ไข่น้ำ”

ผักชนิดนี้ขึ้นเองในบ่อหนองคลองน้ำทั่วไทย โดยเฉพาะในชนบท ชาวบ้านเห็นอยู่ทุกวันจนกลายเป็นเรื่องธรรมดา ไม่ได้คิดว่ามันมีคุณค่ามากไปกว่าผักปริมชายขอบบึงที่ถูกมองข้าม จึงไม่ได้ถูกพัฒนาหรือทำเป็นสินค้าเชิงเศรษฐกิจอย่างจริงจัง

ในทางกลับกัน ชาวจีนกลับให้ความสำคัญอย่างมาก พวกเขานำผักชนิดนี้มาปรุงอาหารหลากหลายเมนู ทั้งต้ม ผัด แกง ทำซุป หมักเป็นซอส หรือแม้แต่แปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์โปรตีนทดแทน มีการเพาะเลี้ยงเป็นฟาร์มเต็มรูปแบบ ใช้เทคโนโลยีควบคุมคุณภาพน้ำและการเติบโตเพื่อให้ได้ผลผลิตสูงต่อพื้นที่

สิ่งที่ทำให้ผักชนิดนี้โดดเด่นคือ คุณค่าทางโภชนาการที่เกินตัว มีโปรตีนสูงเทียบเท่าถั่วหรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์ มีใยอาหารสูง ย่อยง่าย อุดมด้วยวิตามิน แร่ธาตุ และสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยลดการอักเสบของร่างกาย อีกทั้งมีพลังงานต่ำมาก เหมาะกับคนที่ต้องการควบคุมน้ำหนักและดูแลสุขภาพ

หลายฝ่ายมองว่าผักชนิดนี้สามารถพัฒนาขึ้นมาเป็นแหล่งโปรตีนทางเลือกของอนาคตได้ เนื่องจากเพาะเลี้ยงง่าย ใช้น้ำน้อย เติบโตเร็ว และไม่ต้องใช้พื้นที่เพาะปลูก ไร้สารเคมี สามารถเป็นคำตอบของปัญหาความมั่นคงทางอาหารในอนาคตได้อย่างดี

แม้ประเทศไทยจะมีผักชนิดนี้อยู่ทั่วไป แต่ยังขาดการวิจัยและการพัฒนาที่จริงจัง หลายคนยังไม่รู้จักประโยชน์ที่แท้จริง บางคนอาจคิดว่าเป็นเพียงวัชพืชน้ำเท่านั้น ทำให้โอกาสสร้างรายได้และประโยชน์ทางสุขภาพถูกละเลยไปโดยไม่ตั้งใจ

สิ่งนี้สะท้อนให้เห็นว่า ทรัพยากรที่เรามีอยู่ใกล้ตัว หากไม่มองให้เห็นคุณค่าที่แท้จริง ก็อาจปล่อยให้ชาติอื่นใช้ประโยชน์แทน คนไทยบางพื้นที่เริ่มเห็นความสำคัญและนำไปรวมในเมนูพื้นบ้านบ้างแล้ว เช่น ยำ ต้มจืด หรือกินกับน้ำพริก การเริ่มต้นตรงนี้ถือเป็นสัญญาณที่ดี

ผักพื้นบ้านไทยมีศักยภาพมากมาย เพียงแต่ต้องมีผู้ที่ลุกขึ้นมาศึกษา พัฒนา และสร้างการรับรู้ให้ประชาชนได้เห็นโอกาสที่แท้จริง อาจถึงเวลาที่ประเทศไทยควรหันกลับมาดูผักชนิดนี้ให้มากขึ้น เปลี่ยนจากสิ่งที่ขึ้นอย่างไร้ค่า ให้กลายเป็นพืชเศรษฐกิจที่สร้างรายได้และส่งเสริมสุขภาพไปพร้อมกัน

วันหนึ่งผักที่เคยถูกมองข้าม อาจก้าวขึ้นมาเป็นความหวังใหม่ของอนาคต ทั้งในด้านอาหาร ยา และเศรษฐกิจ ใครจะรู้ว่าสิ่งเล็กๆ ที่ลอยอยู่ในแหล่งน้ำรอบบ้านอาจเป็นขุมทรัพย์ที่เรายังไม่ได้เปิดฝา

ขอให้ทุกคนลองมองผักพื้นบ้านไทยด้วยสายตาใหม่ บางทีคำว่า “ซูเปอร์ฟู้ด” อาจอยู่ใกล้เรามากกว่าที่คิดครับ