ปัจจุบันโรคมะเร็งเป็นหนึ่งในสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ของโลก และหลายครั้งต้นตอมาจากสิ่งที่เรารับประทานอยู่ทุกวันโดยไม่รู้ตัว องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้จัดกลุ่ม “สารก่อมะเร็งระดับ 1” ซึ่งหมายถึงสารที่มีหลักฐานชัดเจนว่าสามารถก่อให้เกิดมะเร็งในมนุษย์ได้ หากได้รับในปริมาณมากและเป็นเวลานาน สิ่งนี้ทำให้เราต้องใส่ใจพฤติกรรมการกินมากขึ้นกว่าเดิม

สารก่อมะเร็งระดับ 1 อาจพบได้ในอาหารบางประเภทที่ผ่านกระบวนการผลิตหรือแปรรูปผิดวิธี เช่น อาหารไหม้เกรียม อาหารรมควัน น้ำมันที่ใช้ทอดซ้ำบ่อยๆ เนื้อสัตว์แปรรูปบางชนิดที่ใส่สารกันเสียหรือวัตถุเจือปนมากเกินไป รวมทั้งสารพิษจากเชื้อราในอาหารที่เก็บไม่ถูกสุขลักษณะ เมื่อรับประทานต่อเนื่อง ร่างกายอาจสะสมสารเหล่านี้ไว้จนเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดเซลล์มะเร็ง

แม้ว่าอาหารหลายอย่างที่เข้าข่ายเสี่ยงจะหาได้ตามร้านทั่วไป แต่สิ่งสำคัญคือการบริโภคอย่างมีสติและเลือกวิธีปรุงให้ปลอดภัยที่สุด เช่น หลีกเลี่ยงการกินของทอดที่ใช้น้ำมันเก่าเป็นประจำ เลือกเนื้อสัตว์สดแทนเนื้อแปรรูป ควบคุมไฟไม่ให้ไหม้จนเกิดเขม่าดำ และรักษาความสะอาดในการเก็บอาหารในตู้เย็นเพื่อป้องกันการเกิดสารพิษจากเชื้อรา

WHO ย้ำชัดว่า การหยุดหรือเลี่ยงการรับสารก่อมะเร็งระดับ 1 เป็นสิ่งควรทำโดยเร็วที่สุด เพราะสุขภาพไม่ควรรอให้เกิดปัญหาแล้วค่อยแก้ ความประมาทเพียงเล็กน้อยในการเลือกอาหารอาจส่งผลต่ออนาคตของเราโดยไม่อาจย้อนกลับมาแก้ไขได้ ดังนั้นการป้องกันจึงมีบทบาทสำคัญที่สุด

อีกประเด็นที่ควรใส่ใจ คือการอ่านฉลากอาหารก่อนซื้อทุกครั้ง เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมชัดเจน ไว้ใจได้ เลี่ยงวัตถุกันเสียหรือสารเพิ่มสี กลิ่น รสที่มากเกินไป รวมถึงลดการบริโภคอาหารแปรรูปให้น้อยลง เพิ่มสัดส่วนผัก ผลไม้สด และธัญพืชที่มีไฟเบอร์ เพื่อช่วยให้ร่างกายกำจัดของเสียและลดภาระต่อระบบต่างๆ

ในขณะเดียวกัน การตรวจสุขภาพประจำปี ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และพักผ่อนให้เพียงพอก็เป็นตัวช่วยเสริมที่สำคัญต่อการลดความเสี่ยงของโรคมะเร็ง ร่างกายที่แข็งแรงจะสามารถต่อสู้กับปัจจัยเสี่ยงได้ดีขึ้น

ท้ายที่สุดนี้ การป้องกันโรคร้ายไม่ได้หมายความว่าจะต้องงดอาหารทุกอย่างที่ชอบ แต่หมายถึงการเลือกกินอย่างรู้เท่าทันและไม่ประมาท ข่าวการเตือนจาก WHO คือสัญญาณเตือนให้เราหันกลับมาดูแลสุขภาพของตัวเองทุกวัน เพราะการปกป้องชีวิตเริ่มจากจานอาหารตรงหน้าเราเอง