ในยุคที่ผู้คนให้ความสำคัญกับสุขภาพและการลดการใช้น้ำมันในการปรุงอาหาร “หม้อทอดไร้น้ำมัน” หรือ Air Fryer กลายเป็นเครื่องใช้ไฟฟ้ายอดนิยมที่แทบทุกบ้านต้องมี หลายคนเชื่อว่าการใช้หม้อทอดไร้น้ำมันช่วยลดไขมัน ทำให้อาหารกรอบอร่อยโดยไม่ต้องใช้น้ำมัน และดีต่อสุขภาพกว่าแบบเดิม แต่คุณรู้หรือไม่ว่า การนำอาหารบางประเภทไปทำในหม้อทอดไร้น้ำมัน อาจกลายเป็น “ระเบิดเวลา” ที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพอย่างร้ายแรงโดยไม่รู้ตัว

หม้อทอดไร้น้ำมันทำงานด้วยระบบลมร้อนหมุนเวียน ทำให้อาหารสุกและกรอบคล้ายการทอด แต่เมื่ออุณหภูมิสูงเกิน 180 องศาเซลเซียส อาหารบางชนิดอาจเกิดปฏิกิริยาเคมีที่สร้างสารอันตราย เช่น “อะคริลาไมด์” (Acrylamide) ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็ง พบมากในอาหารที่มีแป้งหรือคาร์โบไฮเดรตสูง เช่น มันฝรั่ง ขนมปัง หรืออาหารชุบแป้งทอด

หลายคนชอบนำ “เบคอน” หรือ “เนื้อสัตว์ติดมัน” ไปทอดในหม้อทอดไร้น้ำมัน เพราะคิดว่าจะช่วยลดไขมัน แต่ในความเป็นจริง ไขมันในเนื้อสัตว์จะละลายออกมาเมื่อโดนความร้อนสูง แล้วสัมผัสกับอากาศภายในหม้อ ทำให้เกิดควันและสารพิษอย่าง “โพลีไซคลิกอะโรมาติกไฮโดรคาร์บอน” (PAHs) และ “เฮเทอโรไซคลิกเอมีน” (HCAs) ซึ่งเป็นสารที่เกี่ยวข้องกับการเกิดมะเร็งในระยะยาว

อีกเมนูที่หลายคนมักเข้าใจผิดคือ “อาหารแช่แข็ง” เช่น นักเก็ต ไส้กรอก หรือเฟรนช์ฟรายส์สำเร็จรูป แม้จะสะดวกและสุกเร็ว แต่ในอาหารเหล่านี้มีเกลือและไขมันแฝงสูง เมื่อผ่านความร้อนสูงในหม้อทอดไร้น้ำมัน จะเกิดการออกซิเดชันของไขมัน (Oxidation) ทำให้เกิดสารอนุมูลอิสระ ที่เป็นตัวการทำลายเซลล์ในร่างกาย นานวันเข้าจะเพิ่มความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด

ผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการแนะนำว่า หากต้องการใช้หม้อทอดไร้น้ำมันอย่างปลอดภัย ควรเลือกอาหารที่มีความชื้นในตัว เช่น ผักสด เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน หรือปลาที่มีไขมันดี เช่น ปลาแซลมอน ควรตั้งอุณหภูมิไม่เกิน 160–170 องศาเซลเซียส และไม่ควรทอดจนไหม้เกรียม เพราะส่วนนั้นคือแหล่งสะสมของสารอะคริลาไมด์

อีกสิ่งหนึ่งที่หลายคนมองข้ามคือ “การทำความสะอาดหม้อทอดไร้น้ำมัน” หลังการใช้งาน หากมีเศษอาหารหรือน้ำมันตกค้างภายในหม้อ เมื่อใช้ซ้ำจะเกิดการเผาไหม้ซ้ำ ๆ จนเกิดควันและกลิ่นเหม็นไหม้ ซึ่งเป็นสัญญาณของการสร้างสารพิษในอากาศ การล้างให้สะอาดและตากให้แห้งทุกครั้งหลังใช้งานจึงเป็นสิ่งสำคัญ

หม้อทอดไร้น้ำมันเป็นนวัตกรรมที่ดี หากใช้อย่างถูกวิธี แต่ถ้าใช้โดยไม่รู้หลักการ ก็อาจกลายเป็นเครื่องมือที่ทำร้ายสุขภาพในระยะยาวได้ ดังนั้น ก่อนจะใส่อาหารลงไปทอด ควรศึกษาข้อมูลให้รอบคอบ เลือกวัตถุดิบที่เหมาะสม และไม่ใช้ความร้อนเกินจำเป็น

การกินอาหารที่ดีต่อสุขภาพไม่ได้ขึ้นอยู่กับอุปกรณ์ที่ใช้เพียงอย่างเดียว แต่อยู่ที่ “ความเข้าใจ” ในการเลือกและปรุงอาหารอย่างถูกวิธี เพราะแม้แต่เครื่องครัวที่ถูกโฆษณาว่าดีที่สุด ก็อาจกลายเป็นภัยได้ หากเราใช้มันผิดวิธี